Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ
Η Μονή των Αγίων Αναργύρων είναι ένα από τα ωραιότερα προσκυνήματα του Αργοσαρωνικού και της «ειδυλλιακής Ερμιονίδος». «Το πράσινο του κάμπου, το γαλάζιο της θάλασσας γράφει ευλαβής προσκυνητής , η πολυχρωμία των λουλουδιών, το πάλλευκο των σπιτιών δημιουργούν μια θεία αρμονία πού προβάλλει ανυπέρβλητα την υπερκόσμια γαλήνη του Μοναστηριού.
Χρονολογία Ιδρύσεως.
Η ίδρυση της Μονής χάνεται στα βάθη των χρόνων. Ακριβή χρονολογία δεν έχουμε. Υπάρχει μια μαρτυρία του Δημητρίου Βούλγαρη, του γνωστού Έλληνα Πρωθυπουργού, για τον 11ον αιώνα. Άλλοι μιλούν πάντοτε κατά την προφορική παράδοση για τον 14ον αιώνα. Τα πρώτα όμως γραπτά κείμενα αρχίζουν από τον 17ον αιώνα και συνεχίζονται έκτοτε χωρίς διακοπή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Μονή από της ιδρύσεώς της μέχρι του 1946, στους κοσμογονικούς εκείνους 18ον και 19ον αιώνα, λειτουργεί ως «Ανδρώα Μονή» και γράφει ιστορία.
Η συμβολή της στον αγώνα του 1821, υπό την πνοή αξίων Ηγουμένων, είναι μεγάλη. Επίσης αρκετές ήσαν και οι εις χρήμα προσφορές. Από τον Οκτώβριο του 1822 ως το Φεβρουάριο του 1823 η Ερμιόνη έγινε έδρα της Επαναστατικής Κυβερνήσεως και από το Δεκέμβριο του 1823 ως το Μάρτιο του 1824 η Κυβέρνηση εγκαθίσταται στο Κρανίδι. Και στις δύο περιπτώσεις η Μονή προσφέρει καταλύματα στα μέλη της Κυβερνήσεως. Το ίδιο συνέβη κατά το 1826 - 27 όταν συνήλθε στην Ερμιόνη η Γ΄ Εθνοσυνέλευση.
Η Μονή παρά τις μεγάλες οικονομικές δαπάνες στις οποίες υπεβλήθη κατά την διεξαγωγή του αγώνος του 1821 αμέσως μετά την λήξη του, άρχισε και πάλι να αναλαμβάνει οικονομικά.Από εκείνα ήδη τα χρόνια οι πλοίαρχοι Κρανιδίου, Ερμιόνης, Σπετσών και Ύδρας, «φέροντες τα πλοία των εις τον εγγύς της Μονής λιμένα, Κουβέρτα, προσεκάλουν τον Ηγούμενων, ο οποίος έφερε την εικόνα των Αγίων Αναργύρων και ετέλουν αγιασμόν. Την ιεράν των εικόνα προσεκάλουν επίσης κατά τας λιτανείας εις τας περιπτώσεις ανομβρίας ή άλλας αιτίας».Με την έναρξη του 20ου αιώνος η Μονή αρχίζει πάλι μία πορεία φθοράς για να φθάσει μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο να έχει μόνο τρεις γέροντας μοναχούς αδύναμους να την συντηρήσουν. Κάτω απ’ αυτό το φάσμα ο τότε Μητροπολίτης Προκόπιος μετατρέπει την Μονή σε γυναικεία και το 1946 το μοναστήρι εγκαινιάζεται εκ θεμελίων «αρχιερατεύοντος Προκοπίου Καραμάνου και ηγουμένης Θέκλας».
Το 1965 κοιμήθηκε εις βαθύ γήρας ο Μητροπολίτης Προκόπιος και τον διαδέχθηκε το 1967 Μητροπολίτης Ιερόθεος, ο οποίος περιέβαλλε τη Μονή με αγάπη και ενδιαφέρθηκε τόσο για την πρόοδο και την ευημερία αυτής, όσο και για την πνευματική της εξύψωση και τον αγγελικό βίο που ασκείται σ’ αυτήν. Στον ίδιο δρόμο βαδίζει και ο σημερινός (από το 2001) Μητροπολίτης Ύδρας κ. Εφραίμ.
Τον Ιανουάριο του 1970 κοιμήθηκε η πρώτη, μετά την μετατροπή, ηγουμένη Θέκλα Καψοπούλου και την διαδέχεται η μοναχή Ευφημία Δάλλα.
Μετά και τον θάνατο της Ευφημίας το 1991 εξελέγη ομοφώνως ηγουμένη η δραστήρια και ικανότατη μοναχή Χαριτίνη Κωνσταντακοπούλου η οποία από ηλικίας 17 ετών ακολουθεί τον μοναχικό δρόμο, παρά τους πόδας της θαυμασίας ηγουμένης Θέκλας μαθητεύσασα, αγαπά και ενδιαφέρεται για την Μονή και στην οποία ευχόμαστε να φανεί αντάξια των προκατόχων της προς δόξα Θεού, ανύψωση της μοναχικής ζωής και σωτηρία όσον καταφθάνουν σ’ αυτό το ήσυχο λιμάνι του Θεού το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων.
Το Καθολικό της Μονής.
Ο κυρίως ναός το Καθολικό της Μονής έχει δεχθεί στο διάστημα τόσων αιώνων επιδιορθώσεις, αλλοιώσεις, ανακαινίσεις. Είναι τρισυπόστατος, κατανυκτικός βυζαντινός ναός, διαστάσεων 15 X 12,50 μ. σταυρεπίστεγος με τρούλο καμαρωτό. Το αριστερό κλίτος είναι το αρχαιότερο, αφιερωμένο στους Αγίους Αναργύρους, το κεντρικό τιμάται στο όνομα της Κυρίας Θεοτόκου (Κοίμησης) και το δεξιό στο γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου.
Ο Νάρθηκας με την σημερινή μορφή έχει μήκος 4 μέτρων. Δεσπόζει στο Καθολικό το προσκυνητάρι των Αγίων Αναργύρων, μαρμάρινο, με επαργυρωμένη την παλαιά εικόνα των Αγίων «Κοσμά και Δαμιανού και της μητρός αυτών Θεοδότης». Ευρίσκεται στο μέσον του αριστερού κλίτους. Οι θαυματουργοί Άγιοι δέχονται εκεί, στον μαρμάρινο θρόνο τους, επί αιώνας τώρα «τάς εκ βαθέων ικεσίας, τας δεήσεις, τους στεναγμούς αφοσιώσεως» μυριάδων προσκυνητών της αργολικής γης και των νήσων του Σαρωνικού αλλά και όλης της πατρίδας, για τους οποίους η θαυματουργός εικόνα των Αγίων Αναργύρων αποτελεί «πηγήν ιαμάτων και απείρων δωρεών». Το δε πάγκαλο τέμπλο, ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο αναβιβάζει, ως άλλη κλίμακα Ιακώβ, τον πιστό στο εικονοστάσι όπου δεσπόζουν με θείον κάλλος οι πανάρχαιες βυζαντινές εικόνες της Αγίας Τριάδος και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Τοιχογραφίες.
Ατίμητο θησαυρό της Μονής αποτελούν οι τοιχογραφίες. Κατάστικτα και τα τρία κλίτη του Καθολικού πλην του Νάρθηκα από λαμπρές τοιχογραφίες, οι οποίες ανάγονται στον 16ον και 17ον αιώνα, στεφανώνουν και μεταρσιώνουν τον προσκυνητή. Σκηνές από τον βίο και τα θαύματα του Κυρίου, της υπερευλογημένης Θεοτόκου και των αγίων Πατέρων και Μητέρων ημών, συναγωνίζονται η μία την άλλη στην εκφραστική χάρη και στην μυσταγωγία της Κρητικής Σχολής, η οποία είναι κατάδηλο ότι έχει βαθύτατα επηρεάσει τον ανώνυμο αλλά έξοχο αγιογράφο μας. Διαπιστώνεται τούτο από τις ομοιότητες στα εικονογραφικά θέματα, στο σχέδιο και στο χρώμα με τα έργα του Θεοφάνη στα μοναστήρια του Άθω. Μέχρι του 1977 οι τοιχογραφίες ήσαν κατά κυριολεξία ανύπαρκτες.
Παχύ στρώμα «λίπους και αιθάλης» είχαν εξαφανίσει όλα. Φαίνονταν μόνο «θόλοι κατάμαυροι». Αλλ' από του 1977 αποκαλύπτονται αληθινή αποκάλυψης τα αριστουργήματα των τοιχογραφιών, χάρις στον δόκιμο καλλιτέχνη συντηρητή έργων τέχνης κ. Ιωάννη Γκερέκο. Τέλος υπάρχει στην Μονή και ο θησαυρός μιας πλούσιας βιβλιοθήκης. Περίπου 1.500 τόμοι σπανίων θεολογικών, φιλολογικών, ιστορικών και άλλων εκδόσεων διακηρύσσουν την βιβλιοφιλία και την λογιότητα του Ηγουμένου Δωρόθεου Διακουντρέ και του Μητροπολίτου Προκοπίου, οι οποίοι συνέλεξαν αυτόν τον θησαυρό.
Ή ζωή σήμερα.
Η Αδελφότητα της Μονής αποτελείται από 6 μοναχές. Ως πρώτο εργόχειρο έχουν το καθημερινό λειτουργικό και λατρευτικό τυπικό, το οποίο τηρείται με ακρίβεια και ευλάβεια. Το εσωτερικό της Μονής κερδίζει χωρίς δυσκολία τον προσκυνητή. Το περιστύλιο της Μονής, κατάλευκο, στολισμένο με αειθαλή άνθη, η πανάρχαια πηγή με θαυματουργό αγίασμα, γεμίζει τις καρδιές με «δρόσον υδάτων άλλομένων εις ζωήν αιώνιον».
Η μεγάλη πανήγυρης της Μονής τελείται την 1ην Ιουλίου. Πυκνά πλήθη προσέρχονται, χιλιάδες λαού, αληθινή πλημμυρίδα στα μεγάλα προαύλια και τον ελαιώνα της Μονής.
Με κατανυκτική ευλάβεια, με βουρκωμένους οφθαλμούς, με μυστική ελπίδα κατασπάζονται τα χαριτόβρυτα λείψανα και την θαυματουργό εικόνα. Και τα χείλη ψελλίζουν:
«Αγιοι Ανάργυροι καί θαυματουργοί, Επισκέψασθε τάς Ασθενείας ημών, δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε ημίν»
(Το απολυτίκιο των Αγίων).
Η Μονή των Αγίων Αναργύρων είναι ένα από τα ωραιότερα προσκυνήματα του Αργοσαρωνικού και της «ειδυλλιακής Ερμιονίδος». «Το πράσινο του κάμπου, το γαλάζιο της θάλασσας γράφει ευλαβής προσκυνητής , η πολυχρωμία των λουλουδιών, το πάλλευκο των σπιτιών δημιουργούν μια θεία αρμονία πού προβάλλει ανυπέρβλητα την υπερκόσμια γαλήνη του Μοναστηριού.
Χρονολογία Ιδρύσεως.
Η ίδρυση της Μονής χάνεται στα βάθη των χρόνων. Ακριβή χρονολογία δεν έχουμε. Υπάρχει μια μαρτυρία του Δημητρίου Βούλγαρη, του γνωστού Έλληνα Πρωθυπουργού, για τον 11ον αιώνα. Άλλοι μιλούν πάντοτε κατά την προφορική παράδοση για τον 14ον αιώνα. Τα πρώτα όμως γραπτά κείμενα αρχίζουν από τον 17ον αιώνα και συνεχίζονται έκτοτε χωρίς διακοπή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Μονή από της ιδρύσεώς της μέχρι του 1946, στους κοσμογονικούς εκείνους 18ον και 19ον αιώνα, λειτουργεί ως «Ανδρώα Μονή» και γράφει ιστορία.
Η συμβολή της στον αγώνα του 1821, υπό την πνοή αξίων Ηγουμένων, είναι μεγάλη. Επίσης αρκετές ήσαν και οι εις χρήμα προσφορές. Από τον Οκτώβριο του 1822 ως το Φεβρουάριο του 1823 η Ερμιόνη έγινε έδρα της Επαναστατικής Κυβερνήσεως και από το Δεκέμβριο του 1823 ως το Μάρτιο του 1824 η Κυβέρνηση εγκαθίσταται στο Κρανίδι. Και στις δύο περιπτώσεις η Μονή προσφέρει καταλύματα στα μέλη της Κυβερνήσεως. Το ίδιο συνέβη κατά το 1826 - 27 όταν συνήλθε στην Ερμιόνη η Γ΄ Εθνοσυνέλευση.
Η Μονή παρά τις μεγάλες οικονομικές δαπάνες στις οποίες υπεβλήθη κατά την διεξαγωγή του αγώνος του 1821 αμέσως μετά την λήξη του, άρχισε και πάλι να αναλαμβάνει οικονομικά.Από εκείνα ήδη τα χρόνια οι πλοίαρχοι Κρανιδίου, Ερμιόνης, Σπετσών και Ύδρας, «φέροντες τα πλοία των εις τον εγγύς της Μονής λιμένα, Κουβέρτα, προσεκάλουν τον Ηγούμενων, ο οποίος έφερε την εικόνα των Αγίων Αναργύρων και ετέλουν αγιασμόν. Την ιεράν των εικόνα προσεκάλουν επίσης κατά τας λιτανείας εις τας περιπτώσεις ανομβρίας ή άλλας αιτίας».Με την έναρξη του 20ου αιώνος η Μονή αρχίζει πάλι μία πορεία φθοράς για να φθάσει μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο να έχει μόνο τρεις γέροντας μοναχούς αδύναμους να την συντηρήσουν. Κάτω απ’ αυτό το φάσμα ο τότε Μητροπολίτης Προκόπιος μετατρέπει την Μονή σε γυναικεία και το 1946 το μοναστήρι εγκαινιάζεται εκ θεμελίων «αρχιερατεύοντος Προκοπίου Καραμάνου και ηγουμένης Θέκλας».
Το 1965 κοιμήθηκε εις βαθύ γήρας ο Μητροπολίτης Προκόπιος και τον διαδέχθηκε το 1967 Μητροπολίτης Ιερόθεος, ο οποίος περιέβαλλε τη Μονή με αγάπη και ενδιαφέρθηκε τόσο για την πρόοδο και την ευημερία αυτής, όσο και για την πνευματική της εξύψωση και τον αγγελικό βίο που ασκείται σ’ αυτήν. Στον ίδιο δρόμο βαδίζει και ο σημερινός (από το 2001) Μητροπολίτης Ύδρας κ. Εφραίμ.
Τον Ιανουάριο του 1970 κοιμήθηκε η πρώτη, μετά την μετατροπή, ηγουμένη Θέκλα Καψοπούλου και την διαδέχεται η μοναχή Ευφημία Δάλλα.
Μετά και τον θάνατο της Ευφημίας το 1991 εξελέγη ομοφώνως ηγουμένη η δραστήρια και ικανότατη μοναχή Χαριτίνη Κωνσταντακοπούλου η οποία από ηλικίας 17 ετών ακολουθεί τον μοναχικό δρόμο, παρά τους πόδας της θαυμασίας ηγουμένης Θέκλας μαθητεύσασα, αγαπά και ενδιαφέρεται για την Μονή και στην οποία ευχόμαστε να φανεί αντάξια των προκατόχων της προς δόξα Θεού, ανύψωση της μοναχικής ζωής και σωτηρία όσον καταφθάνουν σ’ αυτό το ήσυχο λιμάνι του Θεού το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων.
Το Καθολικό της Μονής.
Ο κυρίως ναός το Καθολικό της Μονής έχει δεχθεί στο διάστημα τόσων αιώνων επιδιορθώσεις, αλλοιώσεις, ανακαινίσεις. Είναι τρισυπόστατος, κατανυκτικός βυζαντινός ναός, διαστάσεων 15 X 12,50 μ. σταυρεπίστεγος με τρούλο καμαρωτό. Το αριστερό κλίτος είναι το αρχαιότερο, αφιερωμένο στους Αγίους Αναργύρους, το κεντρικό τιμάται στο όνομα της Κυρίας Θεοτόκου (Κοίμησης) και το δεξιό στο γενέσιο του Τιμίου Προδρόμου.
Ο Νάρθηκας με την σημερινή μορφή έχει μήκος 4 μέτρων. Δεσπόζει στο Καθολικό το προσκυνητάρι των Αγίων Αναργύρων, μαρμάρινο, με επαργυρωμένη την παλαιά εικόνα των Αγίων «Κοσμά και Δαμιανού και της μητρός αυτών Θεοδότης». Ευρίσκεται στο μέσον του αριστερού κλίτους. Οι θαυματουργοί Άγιοι δέχονται εκεί, στον μαρμάρινο θρόνο τους, επί αιώνας τώρα «τάς εκ βαθέων ικεσίας, τας δεήσεις, τους στεναγμούς αφοσιώσεως» μυριάδων προσκυνητών της αργολικής γης και των νήσων του Σαρωνικού αλλά και όλης της πατρίδας, για τους οποίους η θαυματουργός εικόνα των Αγίων Αναργύρων αποτελεί «πηγήν ιαμάτων και απείρων δωρεών». Το δε πάγκαλο τέμπλο, ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο αναβιβάζει, ως άλλη κλίμακα Ιακώβ, τον πιστό στο εικονοστάσι όπου δεσπόζουν με θείον κάλλος οι πανάρχαιες βυζαντινές εικόνες της Αγίας Τριάδος και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Τοιχογραφίες.
Ατίμητο θησαυρό της Μονής αποτελούν οι τοιχογραφίες. Κατάστικτα και τα τρία κλίτη του Καθολικού πλην του Νάρθηκα από λαμπρές τοιχογραφίες, οι οποίες ανάγονται στον 16ον και 17ον αιώνα, στεφανώνουν και μεταρσιώνουν τον προσκυνητή. Σκηνές από τον βίο και τα θαύματα του Κυρίου, της υπερευλογημένης Θεοτόκου και των αγίων Πατέρων και Μητέρων ημών, συναγωνίζονται η μία την άλλη στην εκφραστική χάρη και στην μυσταγωγία της Κρητικής Σχολής, η οποία είναι κατάδηλο ότι έχει βαθύτατα επηρεάσει τον ανώνυμο αλλά έξοχο αγιογράφο μας. Διαπιστώνεται τούτο από τις ομοιότητες στα εικονογραφικά θέματα, στο σχέδιο και στο χρώμα με τα έργα του Θεοφάνη στα μοναστήρια του Άθω. Μέχρι του 1977 οι τοιχογραφίες ήσαν κατά κυριολεξία ανύπαρκτες.
Παχύ στρώμα «λίπους και αιθάλης» είχαν εξαφανίσει όλα. Φαίνονταν μόνο «θόλοι κατάμαυροι». Αλλ' από του 1977 αποκαλύπτονται αληθινή αποκάλυψης τα αριστουργήματα των τοιχογραφιών, χάρις στον δόκιμο καλλιτέχνη συντηρητή έργων τέχνης κ. Ιωάννη Γκερέκο. Τέλος υπάρχει στην Μονή και ο θησαυρός μιας πλούσιας βιβλιοθήκης. Περίπου 1.500 τόμοι σπανίων θεολογικών, φιλολογικών, ιστορικών και άλλων εκδόσεων διακηρύσσουν την βιβλιοφιλία και την λογιότητα του Ηγουμένου Δωρόθεου Διακουντρέ και του Μητροπολίτου Προκοπίου, οι οποίοι συνέλεξαν αυτόν τον θησαυρό.
Ή ζωή σήμερα.
Η Αδελφότητα της Μονής αποτελείται από 6 μοναχές. Ως πρώτο εργόχειρο έχουν το καθημερινό λειτουργικό και λατρευτικό τυπικό, το οποίο τηρείται με ακρίβεια και ευλάβεια. Το εσωτερικό της Μονής κερδίζει χωρίς δυσκολία τον προσκυνητή. Το περιστύλιο της Μονής, κατάλευκο, στολισμένο με αειθαλή άνθη, η πανάρχαια πηγή με θαυματουργό αγίασμα, γεμίζει τις καρδιές με «δρόσον υδάτων άλλομένων εις ζωήν αιώνιον».
Η μεγάλη πανήγυρης της Μονής τελείται την 1ην Ιουλίου. Πυκνά πλήθη προσέρχονται, χιλιάδες λαού, αληθινή πλημμυρίδα στα μεγάλα προαύλια και τον ελαιώνα της Μονής.
Με κατανυκτική ευλάβεια, με βουρκωμένους οφθαλμούς, με μυστική ελπίδα κατασπάζονται τα χαριτόβρυτα λείψανα και την θαυματουργό εικόνα. Και τα χείλη ψελλίζουν:
«Αγιοι Ανάργυροι καί θαυματουργοί, Επισκέψασθε τάς Ασθενείας ημών, δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε ημίν»
(Το απολυτίκιο των Αγίων).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου